ڕەوشت و مامەڵەی ئیبن تەیمییە(ڕەحمەتی خوا لێ بێت) لەگەڵ ئەو كەسانەی لەگەڵی ناكۆك بوون

 وێڕای جیاوازی بۆچوونی شێخ لەگەڵ كۆمەڵێك
كەسی سەردەمی خۆی و موناقەشەو گفتوگۆی زانستی لەگەڵیان تا بیانگەڕێنێتەوە سەر سووننەت و لە بیدعە دەریانبهێنێت، بەڵام ئەوان هیچ قسوریان نەدەكرد لە دژایەتی كردن و ئازار دان و تۆمەت بۆ هەڵبەستن و بگرە بە گرتن دان و دوور خستنەوەی...!!

بەڵام با بزانین هەڵوێستی شێخ لەگەڵیان چۆن بووە:

ئیبن القیم(ڕەحمەتی خوا لێ بێت) لە باسی پلەكانی مامەڵە كردن لەگەڵ خراپەو هەڵەی هەندێك موسڵمانی تێنەگەیشتوو بەرامبەرت فەرمویەتی:
پلەی دووەم: نزیك بیتەوە لەو كەسەی ئازارت دەدات و ڕێزی لێ بگریت و بەدڵێكی پاك و لێبوردن و دۆستانەوە عوزری بۆ بهێنیتەوە،

پاشان دەفەرموێت:
(... وما رأيت أحدا قط أجمع لهذه الخصال من شيخ الإسلام ابن تيمية قدس الله روحه، وكان بعضُ أصحابِه الأكابرِ يقولُ: وَدِدتُ أنِّي لِأصحابي مِثلُه لِأعدائِه وخُصومِه! وما رأيتُه يَدعو على أحَدٍ منهم قَطُّ، وكان يدعو لهم.
وجئتُ يَومًا مُبشِّرًا له بمَوتِ أكبَرِ أعدائِه، وأشدِّهم عداوةً وأذًى له، فنَهَرني، وتنكَّرَ لي، واستَرجَع، ثم قامَ مِن فَوْرِه إلى بَيتِ أهلِه فعَزَّاهم، وقال: إنِّي لكم مكانَه، ولا يكونُ لكم أمرٌ تحتاجون فيه إلى مُساعدةٍ إلَّا وساعَدتُكم فيه. ونَحوَ هذا مِنَ الكلامِ، فسُرُّوا به، ودعَوْا له، وعظَّموا هذه الحالَ منه، فرحمه اللهُ، ورَضيَ عنه). مدارج السالكين (2/ 345)

واتە: هەرگیز هیچ كەسێكم نەبینیوە وەك شێخی ئیسلام ئیبن تەیمییە(ڕەحمەتی خوا لێ بێت) ئەم سیفاتانەی تێدا كۆبوبێتەوە، هەندێك لە هاوڕێ گەورەكانی دەیانوت: خۆزگە مامەڵەی من لەگەڵ دۆستەكانم وەك مامەڵەی ئەو بوایە لەگەڵ دوژمنەكانی و ئەوانەی ناكۆكن لەگەڵی!
هەرگیز من نەمبینیوە دوعای لە هیچ یەكێك لەو نەیارانەی كردبێت، بگرە دوعای بۆ ئەكردن.
ڕۆژێكیان بەپەلە هاتم بۆ لای و مژدەی مردنی كەسێك لە گەورەترین دوژمنەكانیم پێ گەیاند كە لە هەموو كەسێك زیاتر دوژمنایەتی ئەكردو ئازاری ئەدا، كەچی ئەو بەرەنگارم بویەوەو زۆری پێ ناخۆش بوو، ئەیوت (انا لله وانا الیە راجعون)، پاشان خێرا هەستاو چوو بۆ سەردانی كەسوكارەكەی و سەرەخۆشی لێ كردن، وە پێی ووتن: من لە جیاتی ئەو دەبم بۆتان، وە لە هەركارێكتاندا پێویستان بە هاوكاری و یارمەتی بێت یارمەتیتان دەدەم، ئەوانیش دڵخۆش بوون و دوعایان بۆ كرد و ئەم هەڵوێستەیان بەرز نرخاند، ڕەحمەتی خوای لێ بێت و خوا لێی ڕازی بێت.

وە ئیبن تەیمییە(ڕەحمەتی خوا لێ بێت) خۆی دەیفەرموو:

(أَنِّي لَا أُحِبُّ أَنْ يُؤْذَى أَحَدٌ مِنْ عُمُومِ الْمُسْلِمِينَ - فَضْلًا عَنْ أَصْحَابِنَا - بِشَيْءِ أَصْلًا لَا بَاطِنًا وَلَا ظَاهِرًا، وَلَا عِنْدِي عَتْبٌ عَلَى أَحَدٍ مِنْهُمْ. وَلَا لَوْمٌ أَصْلًا، بَلْ لَهُمْ عِنْدِي مِنْ الْكَرَامَةِ وَالْإِجْلَالِ وَالْمَحَبَّةِ وَالتَّعْظِيمِ أَضْعَافُ أَضْعَافِ مَا كَانَ كَلٌّ بِحَسَبِهِ، وَلَا يَخْلُو الرَّجُلُ: إمَّا أَنْ يَكُونَ مُجْتَهِدًا مُصِيبًا أَوْ مُخْطِئًا أَوْ مُذْنِبًا. فَالْأَوَّلُ: مَأْجُورٌ مَشْكُورٌ. وَالثَّانِي مَعَ أَجْرِهِ عَلَى الِاجْتِهَادِ: فَمَعْفُوٌّ عَنْهُ مَغْفُورٌ لَهُ. وَالثَّالِثُ: فَاَللَّهُ يَغْفِرُ لَنَا وَلَهُ وَلِسَائِرِ الْمُؤْمِنِينَ. فَنَطْوِي بِسَاطَ الْكَلَامِ الْمُخَالِفِ لِهَذَا الْأَصْلِ. كَقَوْلِ الْقَائِلِ: فُلَانٌ قَصَّرَ، فُلَانٌ مَا عَمِلَ، فُلَانٌ أُوذِيَ الشَّيْخُ بِسَبَبِهِ، فُلَانٌ كَانَ سَبَبَ هَذِهِ الْقَضِيَّةِ، فُلَانٌ كَانَ يَتَكَلَّمُ فِي كَيْدِ فُلَانٍ. وَنَحْوَ هَذِهِ الْكَلِمَاتِ الَّتِي فِيهَا مَذَمَّةٌ لِبَعْضِ الْأَصْحَابِ وَالْإِخْوَانِ. فَإِنِّي لَا أُسَامِحُ مَنْ أَذَاهُمْ مِنْ هَذَا الْبَابِ وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إلَّا بِاَللَّهِ). مجموع الفتاوى ( الباز المعدلة ) (28/ 52-53)

واتە: من پێم خۆش نییە هیچ یەكێك لە عامی موسڵمانان ئازار بدرێن –چ جای هاوەڵەكانمان- بە هیچ جۆرە ئازارێك، نە بە نهێنی و نە بە ئاشكرا، وە هیچ كات گلەیی و لۆمەم نییە بۆ هیچ یەكێكیان، بگرە ڕێزو قەدرو خۆشەویستی و بەرزنرخاندنم هەیە بۆ هەر یەكێكیان چەندان قات زیاتر، (وە لەو هەڵوێستانەشیاندا كە نواندویانە) مرۆڤ لەم حاڵەتانە بەدەر نییە: یان ئیجتیهادی كردووەو پێكاویەتی، یان نەیپێكاوە، یان گوناهبارە، یەكەمیان: پاداشت وەردەگرێتەوە لەسەری و كارەكەی باشە، دووەمیان: جگە لەوەی پاداشتی هەیە لەسەر ئیجتیهادەكەی گوناهبارنەبووەو خوا لێی خۆش دەبێت، سێیەمیش: ئەوە خوا لە ئێمەو ئەویش و سەرجەم موسڵمانان خۆش بێت.
ئیتر ووتەی كەسانی دژو بەرامبەرمان لەسەر ئەم بنچینەیە لێك دەدەینەوە، وەك ئەوەی یەكێك بڵێت: فڵانە كەس كەمتەرخەم بووە، فڵانە كەس هیچی نەكردووە، فڵانەكەس بە هۆی ئەوەوە شێخ ئازار درا، فڵانە كەس هۆكاری ئەم قەزییەیە بوو، فڵانە كەس پلانی بۆ فڵانە كەس دانا، وە هاووێنەی ئەم قسانەی كە زەمی هاوڕێ و براكانمانی تیایە، لەبەر ئەوە من هەرگیز گەردنی هیچ كەسێك ئازاد ناكەم لەم بوارەدا ئازاریان بدات، ۆڵا حَوْڵ ۆڵا قُوَّەَ إلَّا بِاَللَّهِ

حەمزە بەرزنجی